Stres, varlığımızın kaçınılmaz bir tepkisi. Atalarımızın hayatta kalma güdüsü geliştirirken verdiği ilkel bir tepki olan stres, bugün günlük hayatın içinde zihninizi olumsuz etkileyebiliyor. Stresli bir zihnin işleyişi sekteye uğruyor ve sağlıklı düşünme engelleniyor. Bu kaçınılmaz duyguyu azaltabilmek, yoğun stres durumlarıyla başa çıkabilmek için geliştirmemiz gereken bazı özellikler var. Gelin, stresli zamanlarda sakinleşmenize yarayacak tüyoları birlikte keşfedelim.
Stresli Zihin
İlkel duygumuz stres, çok eskiden bu yana canlıların hayatta kalabilmek adına tehlike algıladığı anlarda ortaya koyduğu bir tepki. Bu tepki vahşi bir hayvan gördüğünüzde ya da ölüm tehlikesi yaşadığınızda beyninizin sizi uyarma biçimi. Aslında tehlikeli durumlara işaret eden stres, tehlike geçtikten sonra ortadan kalkar. Fakat günümüz dünyasında sık sık vahşi hayvanlarla ya da ölümcül durumlarla karşı karşıya kalmıyoruz. Buna rağmen ilkel dönemlere oranla belki de daha fazla stres altındayız. Peki bunun nedeni ne? Yaşanan olumsuz durumlar karşısında geliştirdiğimiz aşırı tepkiler stres seviyemizin artmasına neden oluyor. Bu durumu ortadan kaldıramadığımız zamanlarda, ki çoğunlukla ortada olmayan durumlara karşı stres geliştiriyoruz, olumsuz duygularla yaşamaya çalışıyoruz.
Stres, duygusal zekâyı ve düşünme gücünüzü etkiler. Sağlıklı düşünme durumunuz engellenir ve bir süre sonra enerjinizin düştüğünü de gözlemleyebilirsiniz. Stresli olduğunuz durumlarda dünyayı algılamanız da değişir. Olayları yorumlayış biçiminiz stresin yarattığı duygularla gelişebilir. Evrimsel olarak negatif duygular ve durumlar sizi sadece kendinizi düşünmeye iter. Çünkü atalarımız bu duyguları tehlike anlarında canlarını kurtarmak için geliştirirlerdi. Hayat kalitenizi etkileyen stresi ortadan yok edemiyorsanız bile stresle baş etme yolları geliştirebilirsiniz. Böylece yaşam kaliteniz artarken hayata daha pozitif bakmaya başlayabilirsiniz.
Stresin Nedenleri
Bedenimizin ve zihnimizin verdiği tepkimiz stres, çeşitli durumlar sonucu ortaya çıkar. İşte bu durumlara neden olabilecek çeşitli faktörleri şöyle sıralayabiliriz:
1. Çevre
Stres; gürültü, kirlilik, aşırı kalabalık veya hava koşulları gibi dış etkenlerden kaynaklanabilir. Bu çevresel nedenler, duyularımızı alt ederek strese yol açabilir.
2. İş veya akademi baskısı
İş yükleri, zorlu görevler, yetişmesi gereken projeler, sınavlar ve diğer insanların sizden beklediği performanslar stresli hissetmenize neden olabilir. Beklentileri karşılama ve başarılı olma baskısını çok fazla hissetmek stres seviyenizi artırabilir.
3. Yaşam değişiklikleri
Hem olumlu hem de olumsuz yönde gelişen olaylar ve değişimler strese neden olabilir. Yeni bir eve, şehre ya da ülkeye taşınmak, yeni bir işe başlamak, evlenmek, sevdiğiniz biriyle yolları ayırma, boşanma ya da sevilen birinin kaybı gibi durumlar stres seviyenizi artırabilir.
4. Maddi sorunlar
Parasal birçok konu önemli bir stres faktörü olabilir. Para biriktirme, borçlanma veya beklenmeyen harcamalar gibi planlarınız dışında gelişen durumlar stresi körükleyebilir.
5. İlişkiler
Aile, iş arkadaşları veya yakın çevrenizle yaşadığınız çatışmalar ve yanlış anlamalar strese neden olabilir. İlişkilerinizde yaşadığınız sorunlar duygusal sonuçlara neden olabilir ve genel huzur durumunuzu etkileyebilir.
6. Sağlık
Sizin ya da sevdiklerinizin yaşadığı sağlık sorunları ve uzun süreli hastalıklar son derece stresli olabilir. Sağlıkla ilgili birçok durum günlük yaşamınızı etkileyerek pozitif akışa geçmenizi engelleyebilir.
7. Sorumluluk
Birden fazla sorumluluk ve görevle boğuşmak sizi bunalmış hissettirebilir. Yapacak birçok işiniz varsa ve zamanınızı etkili bir şekilde yönetmekte zorlanıyorsanız stres ortaya çıkabilir.
8. Beklentiler
Kendiniz ya da başkalarıyla ilgili beklentilere girmek stresli hissetmenize neden olabilir. Aynı şekilde mükemmelliği aramak stres yaratabilir. Başarısızlık korkusu ve gerçekçi olmayan beklentilerle boğuşan zihniniz strese maruz kalabilir.
Stresli Zamanların Üstesinden Nasıl Gelinir?
Stresli zamanlarda zihninizi sakinleştirmek ve stres duygusundan uzaklaşmak zor olabilir, ancak stresi azaltmak ve sakinlik duygusunu geliştirmek için deneyebileceğiniz yöntemler bulunuyor.
1. Nefes egzersizleri
Burnunuzdan yavaş yavaş derin nefesler alın, karnınızı şişirin ve ağzınızdan ağır ağır nefes verin. Çeşitli nefes egzersizleri, vücudun gevşeme tepkisini harekete geçirebilir ve zihnin sakinleşmesine yardımcı olabilir.
2. Farkındalık meditasyonu
Dikkatinizi şimdiki ana odaklayarak farkındalık kazanın. Sadece nefesinizi gözlemleyerek başlayabilirsiniz. Bu uygulama, zihninizi şimdiki zamana geri getirmenize ve mevcut stresi azaltmanıza yardımcı olabilir.
3. Hareket edin
Egzersiz, stresi azaltmak için mükemmel bir yol olabilir. Doğada yürüyüşler, koşu, yoga veya herhangi bir egzersizle meşgul olmak, doğal stres giderici olan endorfin salınımını artırabilir.
4. Minnettarlık egzersizi yapın
Her gün minnettar olduğunuz konular üzerine düşünmek için birkaç dakikanızı ayırın. Bu, odağınızı stres faktörlerinden uzaklaştırmanıza ve hayatınızda yolunda giden şeyleri fark etmenize yardımcı olabilir.
5. Teknolojiyle aranıza mesafe koyun
Günümüzde haberler ve sosyal medyada gördükleriniz stres seviyesini artırabiliyor. Strese yol açabilecek bilgi kaynaklarına maruz kalma sürenizi sınırlayın. Olumsuz haberlere sürekli maruz kalmak zihin sağlığını olumsuz etkileyebilir.
6. Gevşeme yolları deneyin
Masaj, ılık bir duş veya aromaterapi gibi gevşeme yollarını keşfedin. Sizin için en iyi olanı bulun ve günlük rutininize dahil edin. Çeşitli doğal yağlardan yararlanarak duşunuza ya da günlük bakımınıza ekleyin ve gevşeyin. Sakinleşmek için bitki çaylarından da faydalanabilirsiniz.
7. Eğlenceli şeyler seyredin
Gülmek stresten uzaklaşmaya en iyi gelen yöntemlerden biri. Gülmenize yarayacak ve modunuzu yükseltecek eğlenceli videolar ya da keyifli filmler izleyebilir, stres kaynaklarından uzaklaşabilirsiniz.
8. Kişisel bakımınıza dikkat edin
Fiziksel, duygusal ve zihinsel olarak kendinize baktığınızdan emin olun. Yeterince uyuyun, dengeli beslenin ve size iyi gelen şeylerle ilgilenin. Hobiler geliştirin, zihin sağlığınızı iyileştiren alışkanlıklar edinin.
9. Destek alın
Eğer stres günlük yaşamınızı çok fazla etkiliyorsa çevrenizden, ailenizden, dostlarınızdan ya da bir profesyonelden destek alın. Düşüncelerinizi ve hissettiklerinizi bu insanlarla ya da güvendiğiniz kişilerle paylaşın. Paylaşmak, stresi hafifletmeye ve hissettiklerinizle ilgili farklı bir bakış açısı kazanmanıza yardımcı olabilir.
Bu yöntemleri günlük yaşamınızın bir parçası haline getirmeye ve tekrarlamaya çalışın. Rutininiz haline gelen bu yöntemler uzun vadede stres kaynaklarınızdan kurtulmanıza destek olabilir.
