Binlerce yıl önce Antik Yunan’da doğan düşünce akımı Stoacı felsefe, günümüzde de etkilerini sürdürüyor. Bu derin felsefi yaklaşım, insanların içsel huzur ve yaşamın zorluklarıyla başa çıkma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilecek birçok değerli öğretiyi içinde barındırıyor. Stoacılığın temelinde, yaşamın değişkenliği ve belirsizliğiyle başa çıkarken duygusal dengeyi ve ahlaki değerleri koruma çabası yatar. Bu yazıda, Stoacı felsefenin günlük yaşamımıza katabileceği bilgelikleri keşfedecek ve bu kadim geleneğin öğretilerini modern dünyada nasıl uygulayabileceğimize odaklanacağız. Stoacı felsefe üzerine derin bir yolculuğa çıkmaya hazırsanız başlayalım.
Stoacılık Nedir?
Stoacılık, Antik Yunan felsefesinin önemli akımlarından biri. Akımın adı Yunanca “direklere dayanmış açık dehliz” anlamındaki Stoa kelimesinden gelir. Milattan önce 3. yüzyılda Atina’da Zenon tarafından kurulan ve Roma İmparatorluğu döneminde büyük bir etki yaratan Stoacı okula ait düşünürler arasında Seneca, Marcus Aurelius ve Epiktetos gibi isimler bulunur.
Kıbrıslı Zenon’un başına gelen talihsiz bir kaza sonucu sahip olduğu birçok şeyi kaybetmesi üzerine geliştirdiği Stoacılık, kontrolümüzde olmayan olaylar üzerine üzülmemeyi temel alır. Stoacılık; insanlara düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını kontrol etmeyi ve doğaya uyumlu bir yaşam sürmeyi öğütler.
Stoacılar, insanın mutluluğunun içsel bir durum olduğuna inanır ve dış etkenlere bağlı olmaması gerektiğini savunur. Dış dünya ve olaylar üzerindeki kontrolümüz sınırlıdır. Yaşamda kontrol edemediğimiz birçok şey yaşarız. Stoacılar başımıza gelenleri kontrol etmeye çalışmak yerine kendi tepkilerimize ve tutumlarımıza odaklanmamız gerektiğini öğütler. Stoacılık kabul etme ve değiştirilemezlik ilkesine dayanır. İnsanların bu değişimlere uyum sağlamaları ve içsel huzurlarını bu kabullenme süreciyle bulmaları önemlidir.
Stoacılığın merkezinde, erdemli bir yaşam sürmenin önemi vardır. Stoacılar, erdeme uygun davranışlar sergilemeyi amaçlarlar. Bilgelik, cesaret, ölçülü olma ve adalet gibi dört temel erdem üzerine kurulu olan Stoacılık, insanın içsel erdemlerini geliştirerek mutluluğa ve idrake ulaşabileceğini savunur.
Stoacılığı Günlük Hayatımızda Nasıl Uygularız?
Stoacılık, Antik Yunan ve Roma dönemlerinde birçok düşünürü etkiledi. Fakat Stoacılık bu etkisini günümüzde de sürdürüyor. Stoacı felsefe, insanlara stresle başa çıkma, iç huzur ve kişisel gelişim konularında hâlâ ışık tutuyor. Stoacılık, pratik bir felsefe olması sebebiyle insanların günlük hayatlarına uygulayabilecekleri bir dizi öneriler sunuyor. Bu öneriler ışığında günlük hayatınızı basit adımlarla daha huzurlu hale getirebilirsiniz.
1. Kontrol edemediğiniz konulara odaklanmayı azaltın
“Hayalimizde gerçekte olduğundan daha fazla acı çekeriz,” diyen Seneca, beklentilerin yarattığı hayal kırıklığına odaklanıyordu.
Stoacılık, dış dünyanın etkilerine değil, kendi tepkilerimize odaklanmayı öğütler. Bir olayın sonucu yerine, nasıl tepki vereceğimiz ve nasıl düşüneceğimiz üzerinde kontrolümüz olduğunu hatırlayın. Kontrol edemediğimiz konuların duygusal tepkilerimizi kontrol etmesine izin vermek yerine, kendimizi içsel olarak dengelemeye odaklanabiliriz.
2. Öz disiplininizi artırın
Stoacılık, düşüncelerimizi ve eylemlerimizi kontrol etmeyi öğütler. Kendinizi daha iyi tanıyın, düşüncelerinizi ve duygularınızı gözlemleyerek onları yönetmeye çalışın. Öz disiplin geliştirme sürecinde, kendinizi daha iyi tanımanız, hedefler belirlemeniz ve disiplinli bir şekilde onlara ulaşmanız önemlidir.
3. Kabullenmeyi öğrenin
“Bazı şeyler bizim elimizdedir; bazıları değildir,” diyordu Epictetus. “Elimizde olanlar, görüşler, dürtüler, arzulardır… Elimizde olmayanlar beden, varlık, ün, makam; başka bir deyişle, kendi eylemimiz olmayan her şeydir.”
Stoacılar, değiştirilemezlik ilkesine dayanan kabullenmeyi önemserler. Hayatta karşılaştığınız değişiklikleri ve zorlukları kabul etmeye çalışın. Kontrolünüz dışında gelişen olayları kabullenmeyi ve üzerinde etki sahibi olduğunuz şeylere odaklanmayı öğrenin. Böylece, içsel huzurunuzu ve kabullenme yeteneğinizi geliştirebilirsiniz.
4. Erdemli davranışlarınızı geliştirin
Stoacılar için erdemli davranışlar önemlidir. Adalet, cesaret, ölçülülük, bilgelik gibi erdemleri günlük yaşamınıza yansıtmaya çalışın. İnsanlara karşı anlayışlı olun ve empati duygunuzu geliştirin. Doğru kararlar verme konusunda ölçülü davranın ve sürekli kendinizi geliştirmeye odaklanın.
Bu konuyla ilgili Marcus Aurelius’un “İyi insanın nasıl olması gerektiğini anlatmayı bırak; anlattığın insan ol,” sözü size ilham olabilir.
5. Hayatın anlamını keşfedin
Stoacılık, hayatın anlamını ve amacını aramayı teşvik eder. Kendi değerlerinizi ve hayatınızda önemli olan şeyleri belirleyin. Hayattaki amacınızı keşfedin ve bu yolda adımlar atın. Anlamlı bir yaşam sürebilmek için değerlerinize uygun bir şekilde hareket etmeye çalışın. Kendinizle ve erdemlerinizle çelişecek konulara fırsat vermeyin.
6. Yaşamdan keyif almaya çalışın
Yaşam hakkında çok fazla düşünmeyin. Değerlerinizi belirledikten ve olanları kabullendikten sonra yaşamın doğal akışına güvenin. Hayatın size verdiklerini kabullenerek yaşadığınız yaşamdan keyif almaya, hayatınızın iyi yanlarını görmeye odaklanın. Mutluluğu çoğaltmaya ve acı veren her şeyi azaltmaya yönelik adımlar atın.
Marcus Aurelius’un dediği gibi; “Hayatınızı düşündüğünüz gibi yaşamalı ve karşınıza çıkan her olaya içsel bir dinginlikle yaklaşmalısınız.”
