Gün geçtikçe daha sık duyduğumuz bir terim dopamin detoksu… Detoks denilince her ne kadar beslenmeyle ilgili bir şeyler düşünsek de dopamin detoksunda durum biraz farklı. Yine bir detoks yaşıyorsunuz evet, ancak bu daha çok zihinsel sürecinizi iyileştirmeyle ilgili. Bu kavramı hayatımıza sokan kişi Psikolog Dr. Cameron Sepah. Bilimin de işin içine girdiği dopamin detoksu hakkında birçok söylenti mevcut. Günümüzde dijital platformlar, sosyal medya ve toplumsal eğlenceler derken zihnimizi oyalayacak ve uzun vadede yoracak birçok uyarana maruz kalıyoruz. İşte dopamin detoksu tam olarak bu tekrarlayan uyaranlara ara verme süreciyle ilgili. Gelin, konuyu biraz daha açarak dopamin ne demek, dopamin detoksu nedir ve nasıl yapılır ayrıntılara girelim.

Dopamin Detoksu Nedir?

Detoks kelimesine hepimiz aşinayız. Peki dopaminin ne olduğunu tam olarak biliyor musunuz? Dopamin, beynimizde bulunan kimyasal bir madde. Nöronlar arasında haber verme gibi bir görevi bulunan dopamin; duygusal tepkilerimizde ve ödül sistemimizde rol oynuyor. Beynimizin ödül beklentisine girdiği anlarda dopamin salgılandığını biliyoruz. Bu, bize zevk veren her şey olabilir. Bir şeyler izlemek, oyun oynamak, cinsellik, yemek yemek… Aklınıza ne gelirse. Sevdiğiniz bir yemeğin kokusunu algıladığınız an beyniniz dopamin salgılamaya başlar örneğin. Dopamin, beynin ödül ve haz uyaranı olduğundan tekrarlanacağını bildiğimiz her zevk veren eylem sonrasında da beynimiz tarafından salgılanır. Beyinde yeterli miktarda salgılanan dopamin bizi mutlu ve tatmin olmuş hissettirir. Ancak sürekli salgılanan bu hormonu tatmin etmek adına beynimizin dengesi bozulabilir ve tekrar ettiğimiz davranışlar bizi bağımlı biri haline getirebilir.

Bize iyi hissettirmesi adına elimizin altında olan ve sürekli başvurduğumuz bir uyaran var: Sosyal medya. Beynimizde salgılanan dopamini en çok uyaran ve bize geçici bir tatmin sunan sosyal medya bağımlılığımızın altında bu yatıyor. Dopamin detoksu da sürekli maruz kaldığımız bu uyaranlara karşı kendimizi diyete sokmak ve zihnimizi yenilemek anlamına geliyor. Bu detoks, doğal olmayan yollardan sürekli maruz kaldığımız ya da bir noktada bağımlısı olduğumuz dopamin salgılatan her şeye bir süre ara vererek dopamin seviyemizin güvenli seviyelere inmesine destek oluyor.

Dopamin Detoksu Nasıl Uygulanır?

Dopamin detoksunu uygulamanın dopamin sisteminin sürekli çalışmasına engel olabileceğini, ancak sıfırlanma durumunun pek de mümkün olmadığını söyleyen bilim insanları da mevcut. Dopamin detoksunu uygulamaya karar verdiyseniz büyük beklentiler içine girmemenizde bu açıdan fayda var. Ancak Dr. Cameron Sepah gibi “güçlü miktarda dopamin salgılayan uyaranlara ara vermenin beynimizin toparlanmasına yardımcı olacağını” düşünenleri de söylemek gerek. Sonuç konusunda karar sizin, eğer dopamin detoksunu uygulamak istiyorsanız bunu bir gün de yapabilirsiniz, üç gün de, bir hafta da. Çoğunlukla detoksa ilk başlayanlar için 24 saatlik bir süre önerilir. Bu biraz da iradenize bağlı. Eğer zihninizle iyi bir “challange” içine girmek istiyorsanız daha uzun süre bile deneyebilirsiniz.

Detoks sürecinde sık yaptığınız aktivitelere erişiminizi kesmelisiniz. Bilgisayar oyunları, sosyal medya, televizyon, bilgisayar, telefon. Ağır ve zararlı yiyeceklerle aranıza mesafe koymalı, hafif ve sağlıklı yiyeceklere yönelmelisiniz. Keyif aldığınız müziklere, zevk veren pornografik uyaranlara ara vermelisiniz. Bu süreçte sıkılmak birincil hedefiniz. Kendinizle baş başa kalıp sıkılarak bu deneyimi en iyi düzeyde yaşayabilirsiniz.

Eğer tüm bunları birden yapmanın sizi zorlayacağını düşünüyorsanız parça parça uygulayabilirsiniz. Sosyal medya ve dijital platformlara erişim sürenizi kısaltabilir, haftanın birkaç günü zararlı yiyeceklerden uzak durabilirsiniz. Kuralları kendiniz belirleyebilirsiniz. Tek kural; beyninize zarar veren uyaranlara bilinçli olarak karşı koyabilmek.

Dopamin Detoksu Faydaları

Dopamin, beynin motivasyon salgılama konusunda önemli hormonlarından biridir. Organik yollardan dopamin salgıladığımızda, beynimiz dopamin hormonu için bir süreçten geçer. Ancak sosyal medya ya da fast-food yiyecekler gibi zihnimizi sürekli maruz bıraktığımız organik olmayan uyaranlar dengenizi bozar. Dopamin detoksuyla bu doğal olmayan koşullanmaya bir dur demiş ve zihninizi tazelemiş olursunuz. Böylece detoksun sonunda odaklanmanızda artış olduğunu fark edeceksiniz.

• Motivasyonunuzun artmasına bağlı olarak disiplininiz de artar. Yaşamınızda tamamlama konusunda sıkıntı yaşadığınız konularda kendinizde güç bulacak ve o işi tamamlayacaksınız.
• Beyninizin maruz kaldığı uyaranların azalmasıyla tazelenme yaşanacak ve zihninizi etkileyen tüm negatif düşünceler azalacak.
• Zararlı ve organik olmayan uyaranlara erişiminizi kısıtladığınız için iç huzurunuz ve mutluluğunuz artacak.